Soru:
İki fermanın din ve vicdan özgürlüğü ile askerlik konularına yaklaşımlarındaki farklılıkları karşılaştırınız.
Çözüm:
💡 Bu soru, fermaların somut hükümlerindeki farklara odaklanmamızı gerektirir.
- ➡️ Din Özgürlüğü: Tanzimat Fermanı, genel olarak "can, mal, namus güvenliği" ve kanun önünde eşitlikten bahseder. Islahat Fermanı ise bu konuyu çok daha net ve ileri seviyede düzenler: Gayrimüslimlere ibadet ve inanç özgürlüğü tanır, kilise inşa etme ve tamir etme izni verir.
- ➡️ Askerlik: Tanzimat Fermanı'nda askerlik vatan görevi olarak vurgulanır ancak gayrimüslimlerin askere alınması uygulaması yaygın değildir. Islahat Fermanı ile gayrimüslimlerin de askere alınabilmesinin önü açılmış, ayrıca bedel-i nakdi (bedel ödeyerek askerlikten muaf olma) hakkı getirilmiştir.
✅ Sonuç: Islahat Fermanı, din özgürlüğü ve askerlik gibi hassas konularda Tanzimat Fermanı'na göre çok daha radikal, ayrıntılı ve gayrimüslimleri merkeze alan düzenlemeler getirmiştir.
