Soru:
Aşağıdaki tabloda Tanzimat ve Islahat Fermanları'na ait bazı özellikler verilmiştir. Doğru eşleştirmeyi yapınız.
| Özellik | Tanzimat Fermanı | Islahat Fermanı |
|---|
| 1. Din ve Mezhep Özgürlüğü | ? | ? |
| 2. Askerlik Yükümlülüğü | ? | ? |
| 3. İlan Yeri ve Şekli | ? | ? |
Seçenekler:
A) Sadece Müslümanlar için zorunludur. / Gayrimüslimler için de bedelli olarak getirilmiştir.
B) Gülhane Parkı'nda halka açık okunmuştur. / Padişah fermanı şeklinde ilan edilmiştir.
C) Temel insan hakları çerçevesinde ele alınmıştır. / Açıkça kilise ve havra inşasına izin verilmiştir.
Çözüm:
💡 Tabloyu adım adım dolduralım.
- ➡️ 1. Din ve Mezhep Özgürlüğü: Tanzimat Fermanı, genel anlamda "can, mal, namus güvenliği" gibi haklardan bahseder, ancak din özgürlüğünü Islahat Fermanı kadar vurgulamaz ve detaylandırmaz. Islahat Fermanı ise çok nettir; gayrimüslimlere açıkça kilise, havra inşa etme ve tamir etme hakkı tanır. Bu nedenle, Tanzimat -> C'nin ilk kısmı (Temel insan hakları...), Islahat -> C'nin ikinci kısmı (Açıkça kilise...) olur.
- ➡️ 2. Askerlik Yükümlülüğü: Tanzimat döneminde askerlik hala temelde Müslüman tebaanın göreviydi. Islahat Fermanı ile ilk kez gayrimüslimler de askerlik yükümlülüğü altına alındı, ancak bedel ödeme (bedel-i nakdi) seçeneği getirildi. Bu nedenle, Tanzimat -> A'nın ilk kısmı (Sadece Müslümanlar...), Islahat -> A'nın ikinci kısmı (Gayrimüslimler için...) olur.
- ➡️ 3. İlan Yeri ve Şekli: Tanzimat Fermanı, devlet erkanı, ulema, lonca temsilcileri ve halkın önünde Gülhane Parkı'nda okunarak ilan edilmiştir. Bu, halka bir "söz verme" törenidir. Islahat Fermanı ise padişahın tek taraflı bir fermanı (ferman-ı hümayun) olarak ilan edilmiştir. Bu nedenle, Tanzimat -> B'nin ilk kısmı (Gülhane Parkı'nda...), Islahat -> B'nin ikinci kısmı (Padişah fermanı...) olur.
✅ Doğru eşleştirme şu şekildedir:
- 1: Tanzimat -> C (İlk kısım), Islahat -> C (İkinci kısım)
- 2: Tanzimat -> A (İlk kısım), Islahat -> A (İkinci kısım)
- 3: Tanzimat -> B (İlk kısım), Islahat -> B (İkinci kısım)
