Soru:
"Islahat Fermanı, Tanzimat Fermanı'nın bir devamı ve tamamlayıcısı olarak görülebilir mi?" Tartışınız ve iki ferman arasındaki süreklilik ve kopuş noktalarına değininiz.
Çözüm:
💡 Bu soru, hem benzerlikleri (süreklilik) hem de farklılıkları (kopuş) aynı anda analiz etmemizi gerektiriyor.
- ➡️ Süreklilik (Devam Niteliği): Evet, Islahat Fermanı, Tanzimat'ın "modernleşme, eşitlik ve adalet" çizgisinin bir devamıdır. Her ikisi de Osmanlıcılık fikrini benimser ve tebaa arasında eşitliği hedefler.
- ➡️ Kopuş (Farklılık/Farklı Yön): Ancak, Islahat Fermanı bir kopuş da içerir. Çünkü Tanzimat, padişahın kendi iradesiyle (Abdülmecid) ve devleti kurtarma amacıyla ilan edilirken; Islahat Fermanı, dış baskılar (\( \text{Avrupa Devletleri} \)) zoruyla ve özellikle gayrimüslim haklarını düzenlemek üzere ilan edilmiştir. Bu, Islahat Fermanı'nın meşruiyetini ve halktaki karşılığını Tanzimat'a göre zayıflatmıştır.
✅ Sonuç: Islahat Fermanı, hedefler ve bazı hükümler bakımından Tanzimat'ın devamıdır. Fakat, ilan ediliş amacı, dayanağı ve odaklandığı kesimler bakımından ondan ayrışır, bu yönüyle bir "kopuş" veya "dış müdahaleli bir ivme" olarak da değerlendirilebilir.
