Soru:
Bir çekiçle duvara çakılan bir çivi, duvarda bir iz (girdap) bırakır. Aynı çekiç, bir yayı sıkıştırdığımızda ise, çekici serbest bıraktığımızda yay eski haline geri döner.
Bu iki olayı "kuvvetin şekil değiştirici etkisi" açısından karşılaştırarak, aralarındaki iki temel farkı yazınız.
Çözüm:
💡 Bu soru, şekil değiştirmenin iki temel türü olan esnek (geçici) ve plastik (kalıcı) şekil değiştirmeyi karşılaştırmamızı istiyor.
- ➡️ 1. Adım: Çivi-Duvar Olayını İnceleyelim
Çekiç, çiviye bir kuvvet uygular. Bu kuvvet duvarın şeklini kalıcı olarak değiştirir. Çekiç geri çekildiğinde duvardaki girdap yok olmaz. Bu bir plastik şekil değiştirme örneğidir.
- ➡️ 2. Adım: Yay-Çekiç Olayını İnceleyelim
Çekiç, yayı sıkıştırarak bir kuvvet uygular. Yayın şekli geçici olarak değişir. Ancak çekiç kaldırıldığında (kuvvet ortadan kalktığında), yay eski haline geri döner. Bu bir esnek şekil değiştirme örneğidir.
- ➡️ 3. Adım: Temel Farkları Listeleyelim
Fark 1 (Sonuç): Duvar üzerindeki şekil değişikliği kalıcı, yay üzerindeki şekil değişikliği ise geçicidir.
Fark 2 (Malzeme Özelliği): Duvar (ve çivi) esnek olmayan bir malzeme gibi davranır ve esneklik sınırı aşılmıştır. Yay ise esnek bir malzemedir ve belirli bir kuvvet değerine kadar esnek şekil değiştirebilir.
✅ İki temel fark:
1. Değişimin Kalıcılığı: Duvarda kalıcı, yayda geçici.
2. Malzemenin Davranışı: Duvar plastik, yay ise esnek davranış sergiler.
