Soru:
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde deyim doğru ve kalıplaşmış haliyle kullanılmıştır?
- A) Proje o kadar zordu ki, saçımı başımı yoldum.
- B) Sınavdan önce gözümü dört açtım.
- C) Ona sürpriz yapmak için kulak kabarttık.
- D) Bu konuda ayağını yorgana göre uzatmalısın.
Çözüm:
💡 Bir ifadenin deyim olabilmesi için kalıplaşmış olması, yani sözcüklerinin değiştirilememesi gerekir. Seçenekleri bu açıdan inceleyelim:
- ➡️ A) "Saçımı başımı yoldum" ifadesi yanlıştır. Doğru ve kalıplaşmış deyim "saçımı süpürge ettim"dir.
- ➡️ B) "Gözümü dört açtım" ifadesi yanlıştır. Doğru ve kalıplaşmış deyim "gözüm dört açıldı" veya "gözünü dört aç" şeklindedir.
- ➡️ C) "Kulak kabarttık" ifadesi doğru ve kalıplaşmıştır. 🔎 Bir şeyi gizlice dinlemek anlamına gelir ve sözcükleri değiştirilemez.
- ➡️ D) "Ayağını yorgana göre uzatmalısın" ifadesi yanlıştır. Doğru ve kalıplaşmış deyim "ayağını yorganına göre uzat" şeklindedir.
✅ Sonuç: Doğru cevap, deyimin kalıbı bozulmadan kullanıldığı C seçeneğidir. Bu, deyimlerin kalıplaşmış söz öbekleri olduğunu gösterir.
