Deyimler kalıplaşmış söz öbeği midir

Örnek 11 / 12
Soru:

"Gözden düşmek" ve "gözden kaybolmak" ifadeleri arasındaki temel fark nedir? Bu fark, deyimlerin hangi temel özelliğini kanıtlar?

Çözüm:

💡 İki ifadeyi anlam ve kullanım bakımından karşılaştıralım.

  • ➡️ Gözden düşmek: Birinin değerini, itibarını kaybetmesi, sevilmez olması anlamına gelen mecaz bir ifadedir. 🔎 Bu bir deyimdir.
  • ➡️ Gözden kaybolmak: Görünmez olmak, ortadan kaybolmak anlamına gelen gerçek bir ifadedir. Bu bir belirtisiz isim tamlamasıdır.
  • ➡️ İki ifade de benzer sözcüklerle kurulmuş olsa da, "gözden düşmek" deyiminin sözcükleri değiştirilemez ("düşmek gözden" denmez). Oysa "gözden kaybolmak" ifadesi, "gözlerden uzaklaşmak" gibi farklı sözcüklerle ifade edilebilir; kalıplaşmamıştır.

✅ Sonuç: Temel fark, "gözden düşmek"in mecaz anlamlı ve kalıplaşmış olmasıdır. Bu durum, deyimlerin kalıplaşmış söz öbekleri olduğunu ve sözcüklerinin değiştirilemeyeceğini kanıtlar.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12