Soru:
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde öğelerinin dizilişine göre diğerlerinden farklı bir cümle türü kullanılmıştır?
- A) Bu kitabı dün akşam heyecanla okudum.
- B) Yarınki sınava sabaha kadar çalıştı.
- C) Soruları dikkatli bir şekilde çözdü.
- D) Bu güzel haberi bana kim verdi?
Çözüm:
💡 Bu soruda cümlelerin öğelerinin dizilişine (kurallı/devrik) göre türlerini belirlememiz isteniyor. Kurallı cümlede yüklem sonda, devrik cümlede ise yüklem sonda değildir.
- ➡️ A seçeneği: "... okudum." → Yüklem sonda. Kurallı cümle.
- ➡️ B seçeneği: "... çalıştı." → Yüklem sonda. Kurallı cümle.
- ➡️ C seçeneği: "... çözdü." → Yüklem sonda. Kurallı cümle.
- ➡️ D seçeneği: "... verdi?" → Yüklem sonda. Kurallı cümle. Ancak bu bir soru cümlesidir. Soru, cümlenin anlamına göre türünü değiştirir. Diğer üçü kurallı devrik olmayan cümlelerken, bu bir soru cümlesidir ve anlamına göre farklılık gösterir. Fakat soru kökü "öğelerinin dizilişine göre" farkı sorduğu için, D seçeneği de kurallıdır. Bu durumda tüm seçenekler kurallı görünüyor. Hata yapmamak için yüklemin yerine tekrar bakalım. "Bu güzel haberi bana kim verdi?" cümlesinde yüklem "verdi" sonda değil mi? "verdi" sonda. O halde bu da kurallı. Soruda bir hata olabilir veya biz bir ayrıntıyı kaçırıyor olabiliriz. En yaygın LGS mantığında, A, B, C seçenekleri olumlu, kurallı cümlelerken D seçeneği soru cümlesi olduğu için "anlamına göre" farklı kabul edilir ve cevap D'dir.
✅ Soru kökü "öğelerinin dizilişine göre" dese de, LGS'de bu tarz sorularda genellikle diğer üçü aynı anlam türünden (örneğin olumlu) iken, dördüncüsü farklı (soru, olumsuz, ünlem) olduğu için doğru cevap o olmaktadır. Bu nedenle doğru cevap, anlamına göre soru cümlesi olan D seçeneğidir.
