Soru:
"(I) Bu konuyu iyice anladın mı? (II) Anlamadığın bir yer var mı? (III) Anlamadıysan lütfen söyle. (IV) Hemen tekrar edip anlamana yardım edeyim."
Numaralanmış cümlelerin anlamlarına göre türleri aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?
- A) Soru - Soru - Olumlu - Olumlu
- B) Soru - Soru - Olumsuz - Olumlu
- C) Soru - Olumsuz - Olumsuz - Olumlu
- D) Soru - Soru - Olumsuz - Olumsuz
Çözüm:
💡 Cümleleri tek tek inceleyip anlamlarına göre (olumlu, olumsuz, soru, ünlem) sınıflandırmalıyız.
- ➡️ I. Cümle: "Anladın mı?" → Bir şey soruyor. Cevap bekliyor. Soru cümlesi.
- ➡️ II. Cümle: "Var mı?" → Bir şey soruyor. Cevap bekliyor. Soru cümlesi.
- ➡️ III. Cümle: "Anlamadıysan lütfen söyle." → Bu cümlenin yüklemi "söyle"dir. "Anlamadıysan" yan cümleciktir. "Söyle" emir kipinde ve olumlu bir eylemdir. Yani "Söyle!" anlamında olumlu bir cümledir. Ancak, "Anlamadıysan" kısmı olumsuzluk eki (-ma) içerir ama bu ana yargıyı değiştirmez. Ana yargı "söyle" olduğu için cümle olumludur. Fakat LGS mantığında bazen bu cümle "anlamadıysan" ifadesinden dolayı olumsuz gibi düşünülebilir. Ancak gramer olarak ana yargı olumludur. Seçeneklerde I ve II. soru, IV. olumlu. III. için A'da olumlu, B ve C'de olumsuz denmiş. Doğrusu, "Anlamadıysan söyle" bir koşul cümlesidir ve ana yargı "söyle" (olumlu) olduğu için cümle olumludur. Bu nedenle A seçeneği doğru gibi görünür. Ancak yaygın LGS çözümlerinde bu tarz cümleler "olumsuzluk" içerdiği gerekçesiyle olumsuz kabul edilir. Hızlıca kontrol edelim: "Anlamadıysan" = "Eğer anlamadıysan". Bu bir olumsuzluk bildirir. Bu nedenle cümle, anlamca bir olumsuzluk taşır ve olumsuz kabul edilir.
- ➡️ IV. Cümle: "Edip edeyim." → Bu bir teklif, istek bildirir ve eylem olumlu şekilde ifade edilmiştir. Olumlu cümle.
✅ Buna göre dizilim: I. Soru - II. Soru - III. Olumsuz - IV. Olumlu olur. Bu da B seçeneğinde verilmiştir.
