Soru:
Aşağıdaki cümlelerden hangisi yapısı bakımından diğerlerinden farklıdır?
- A) Ödevlerini bitirdi ve dışarı çıktı.
- B) Hem derslerine çalışıyor hem de kitap okuyor.
- C) Sınava iyi hazırlandığından yüksek puan aldı.
- D) Ya bu deveyi güdeceksin ya bu diyardan gideceksin.
Çözüm:
💡 Yapı bakımından cümleler; basit, birleşik, sıralı ve bağlı olarak ayrılır. Bu soruda üçü aynı yapıda olan, biri farklı olan cümleyi bulmalıyız.
- ➡️ A seçeneği: "Ödevlerini bitirdi" ve "dışarı çıktı" şeklinde iki ayrı yüklem ve yargı vardır. "Ve" bağlacı ile bağlanmıştır. Bu, bağlı cümledir.
- ➡️ B seçeneği: "Hem derslerine çalışıyor" ve "hem de kitap okuyor" şeklinde iki ayrı yüklem ve yargı vardır. "Hem... hem de..." bağlacı ile bağlanmıştır. Bu da bağlı cümledir.
- ➡️ C seçeneği: "Sınava iyi hazırlandığından yüksek puan aldı." Bu cümlede tek bir yüklem vardır: "aldı". "Hazırlandığından" kısmı ise "-dan" eki almış bir yan cümleciktir ve temel cümleye neden bildirerek bağlanır. Tek yüklem ve bir yan cümlecik olduğu için bu cümle, yapısı bakımından birleşik cümledir.
- ➡️ D seçeneği: "Ya bu deveyi güdeceksin" ve "ya bu diyardan gideceksin" şeklinde iki ayrı yüklem ve yargı vardır. "Ya... ya..." bağlacı ile bağlanmıştır. Bu, bağlı cümledir.
✅ Görüldüğü gibi A, B ve D seçenekleri bağlı cümle iken, C seçeneği birleşik cümledir. Bu nedenle yapısı bakımından farklı olan C seçeneğidir.
