Soru:
Sürtünmesiz yatay bir düzlemde, 3 m/s hızla hareket eden 2 kg kütleli A cismi, durmakta olan 1 kg kütleli B cismiyle merkezi ve esnek bir çarpışma yapıyor. Çarpışmadan sonra cisimlerin hızlarını bulunuz.
Çözüm:
💡 Esnek çarpışmada hem momentum hem de kinetik enerji korunur.
- ➡️ Adım 1: Momentum korunumunu yazalım.
mA = 2 kg, vA = 3 m/s
mB = 1 kg, vB = 0 m/s
mAvA + mBvB = mAvA' + mBvB'
(2×3) + (1×0) = 2vA' + 1vB'
6 = 2vA' + vB' ... (1)
- ➡️ Adım 2: Kinetik enerji korunumunu yazalım.
(1/2)mAvA² + (1/2)mBvB² = (1/2)mAvA'² + (1/2)mBvB'²
(1/2)×2×(3)² + 0 = (1/2)×2×(vA')² + (1/2)×1×(vB')²
9 = vA'² + (1/2)vB'²
18 = 2vA'² + vB'² ... (2)
- ➡️ Adım 3: Denklemleri çözelim.
(1) numaralı denklemden vB' = 6 - 2vA'. Bunu (2) numaralı denklemde yerine koyalım.
18 = 2vA'² + (6 - 2vA')²
18 = 2vA'² + (36 - 24vA' + 4vA'²)
18 = 6vA'² - 24vA' + 36
6vA'² - 24vA' + 18 = 0 → Her terimi 6'ya bölelim: vA'² - 4vA' + 3 = 0
(vA' - 1)(vA' - 3) = 0 → vA' = 1 m/s veya vA' = 3 m/s
vA' = 3 m/s başlangıç hızıdır (çarpışma olmamış gibi), bu mümkün değildir. Bu nedenle vA' = 1 m/s alınır.
vB' = 6 - 2(1) = 4 m/s
✅ Sonuç: Çarpışmadan sonra A cismi 1 m/s, B cismi ise 4 m/s hızla hareket eder.