Soru:
Bir kişi, bilgisayar başında çalışırken sürekli olarak kambur durduğu için sırt ağrıları yaşamaya başlar. Bu durum, psikolojideki klasik koşullanma (Pavlov) ilkeleri kullanılarak nasıl modellenebilir? Aşağıdaki seçeneklerden hangisi bu modellemede Nötr Uyaran'a karşılık gelir?
- A) Sırt ağrısı
- B) Kambur durma pozisyonu
- C) Bilgisayar başında olma durumu
- D) Ağrı kesici ilaç almak
Çözüm:
💡 Klasik koşullanmada, başlangıçta tepki vermediğimiz bir uyaran (Nötr Uyaran), koşulsuz bir uyaranla (Doğal olarak tepki verdiğimiz) eşleşerek koşullu bir tepkiye neden olur. Bu senaryoyu adım adım kuralım:
- ➡️ Koşulsuz Uyaran (KU): Vücudu uzun süre yanlış pozisyonda tutmanın fizyolojik etkisi. (Bu, doğal olarak ağrıya yol açar).
- ➡️ Koşulsuz Tepki (KT): Sırt ağrısı. (KU'ya verilen doğal, öğrenilmemiş tepki).
- ➡️ Nötr Uyaran (NU): Başlangıçta ağrıya neden olmayan, nötr bir durum. Bu durumda bilgisayar başında olma durumu başlangıçta nötrdür. İnsan doğası gereği bilgisayar başında olmak ağrıya neden olmaz.
- ➡️ Koşullu Uyaran (Şartlı Uyaran): NU (bilgisayar başında olma) defalarca KU (yanlış oturmanın fizyolojik etkisi) ile eşleşir. Sonunda, sadece bilgisayarın başına oturmak bile (yanlış oturmasa bile) kişide bir gerginlik veya ağrı beklentisi (Koşullu Tepki) yaratabilir.
✅ Sonuç olarak, başlangıçta tepkisiz kalınan "Bilgisayar başında olma durumu" Nötr Uyaran'dır. Doğru cevap C seçeneğidir.
