9. Sınıf Algoritma Temelli Yaklaşımlarla Problem Çözme Konu Özeti ve Örnekler

Örnek 07 / 12
Soru:

Arda, her biri eşit kapasitede olan 5 arkadaşına bir miktar cevizi paylaştıracaktır. Eğer her birine 7'şer ceviz verirse, 3 cevizi artıyor. Eğer her birine 8'er ceviz verirse, toplam ceviz yetmiyor ve 4 ceviz eksik kalıyor. Buna göre Arda'nın toplam kaç cevizi vardır?

Çözüm:

💡 Bu tip problemlerde, toplam ceviz sayısını bir değişkene eşitleyip iki farklı durum için denklem kurmak gerekir.

  • ➡️ Adım 1: Değişkeni Tanımla
    Arda'nın toplam ceviz sayısına \( C \) diyelim. Kişi sayısı 5'tir.
  • ➡️ Adım 2: İlk Durum İçin Denklemi Kur (7'şer verince)
    \( 5 \times 7 + 3 = C \)
    \( 35 + 3 = C \)
    \( C = 38 \)
  • ➡️ Adım 3: İkinci Durum İçin Denklemi Kur (8'er verince)
    \( 5 \times 8 - 4 = C \) (Eksik kaldığı için çıkarıyoruz)
    \( 40 - 4 = C \)
    \( C = 36 \)

❌ İki durumda farklı sonuçlar (\( C=38 \) ve \( C=36 \)) bulduk. Bu bir çelişkidir. Demek ki toplam ceviz sayısı (\( C \)) her iki koşulu da aynı anda sağlamalıdır. Bu bir eşitsizlik problemidir. Doğru yaklaşım şudur:

  • ➡️ Adım 2 (Düzeltme): İlk Durumu Eşitsizlik Olarak İfade Et
    Herkes 7 ceviz alınca 3 ceviz artıyorsa: \( C > 5 \times 7 \) ve \( C - 35 = 3 \) değil, artan miktar 3'tür. Yani \( C = 5 \times 7 + 3 \) doğrudur. \( C = 38 \).
  • ➡️ Adım 3 (Düzeltme): İkinci Durumu Eşitsizlik Olarak İfade Et
    Herkes 8 ceviz alınca 4 ceviz eksik kalıyorsa: \( C < 5 \times 8 \) ve \( 40 - C = 4 \)'tür. Yani \( C = 40 - 4 = 36 \).

❌ Hala bir çelişki var. Bu, problemin verilerinde bir tutarsızlık olduğunu gösterir. Ancak algoritmik mantık şudur: Toplam ceviz, 5'in katının 3 fazlası olmalı (7'şer dağıtımından) ve aynı zamanda 5'in katının 4 eksiği olmalı (8'er dağıtımından). Yani \( C = 5a + 3 \) ve \( C = 5b - 4 \) olmalı. \( 5a + 3 = 5b - 4 \) denklemi kurulur ve \( 5b - 5a = 7 \) olur. \( 5(b-a)=7 \) → \( b-a=7/5 \) tam sayı çıkmaz. Bu da verilerin tutarsız olduğunu kanıtlar. Ancak, öğrencilerin bu analizi yapabilmesi önemlidir. Pratik çözüm için iki denklem kurulup ortak çözüm aranır, bulunamazsa veri hatası olduğu söylenir.

✅ Algoritmik süreç doğru işletilmiştir. Sonuç olarak, verilen koşulları sağlayan bir tam sayı ceviz sayısı yoktur.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12