Soru:
"Sınav salonuna girilince hemen yerlerimize oturduk." cümlesindeki "girilince" fiilinin çatı özelliği aşağıdakilerden hangisidir? (TYT Örneği)
- A) Edilgen - Geçişsiz
- B) Etken - Geçişli
- C) Dönüşlü - Geçişsiz
- D) İşteş - Geçişli
- E) Edilgen - Geçişli
Çözüm:
💡 Fiilimsi ekleri (-ince), fiilin çatı özelliğini değiştirmez. Fiilimsiyi çatı bakımından incelerken, onu bir fiil gibi düşünürüz.
- ➡️ 1. Adım (Özne-Yüklem): Fiil "girilince". Bu fiil "-il" edilgenlik eki almıştır. Edilgen fiillerde işi yapan özne (gerçek özne) yoktur veya "sözde özne" vardır. Bu cümlede "Sınav salonuna" sözde öznedir, dolaylı tümleç görevindedir. Aslında "Birisi/Birileri sınav salonuna girdi" anlamı vardır ama "giren" belli değildir. Bu nedenle fiil edilgendir.
- ➡️ 2. Adım (Nesne-Yüklem): "girilince" fiiline "neyi, kimi" sorularını sorduğumuzda cevap alamayız. "Sınav salonuna" dolaylı tümleçtir. Bu nedenle fiil geçişsizdir.
✅ "girilince" fiili, edilgen ve geçişsizdir. Cevap: A
