Soru:
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklem, geçişli bir fiil olduğu halde nesne almamıştır?
- A) Bu konuyu enine boyuna düşündü.
- B) Çocuk, odasında sessizce okuyordu.
- C) Misafirlerini kapıda güler yüzle karşıladı.
- D) Yarışmada birinci gelen öğrenciyi kutladı.
- E) Yeni aldığı kitabı hemen bitirdi.
Çözüm:
💡 Bir fiilin geçişli olup olmadığını anlamak için "neyi, kimi" sorularını sorarız. Bu sorulara cevap veriyorsa fiil geçişlidir. Geçişli bir fiil, cümlede nesne almayabilir; bu durumda fiil geçişli olduğu halde nesnesi kullanılmamış olur.
- ➡️ A seçeneği: "Düşündü" fiiline "neyi düşündü?" diye sorarsak, "bu konuyu" cevabını alırız. Nesne vardır.
- ➡️ B seçeneği: "Okuyordu" fiiline "neyi okuyordu?" diye sorarız. Cümlede "kitabı, dergiyi" gibi bir nesne yoktur. Fiil geçişli olduğu halde nesne kullanılmamıştır.
- ➡️ C, D ve E seçeneklerindeki "karşıladı, kutladı, bitirdi" fiillerine "neyi/kimi" sorularını sorduğumuzda sırasıyla "misafirlerini, öğrenciyi, kitabı" nesnelerini buluruz.
✅ Doğru cevap, yüklemi geçişli olduğu halde nesne almayan B seçeneğidir.
