Soru:
2020 TYT'de çıkmış aşağıdaki soruyu çözünüz:
"Çocuk, aynanın karşısında saatlerce (süslendi)."
Bu cümledeki yüklemin çatı özelliği aşağıdakilerden hangisidir?
- A) Etken - Geçişli
- B) Dönüşlü - Geçişsiz
- C) Edilgen - Geçişsiz
- D) İşteş - Geçişli
- E) Dönüşlü - Geçişli
Çözüm:
🔍 Dönüşlü fiilleri nasıl anlarız?
- ➡️ 1. Adım - Etken/Edilgen ve Dönüşlülük: Fiil "-n" ekini almıştır ("süsle-n-di"). Bu ek, hem edilgen hem de dönüşlü çatı yapabilir. Eğer işi yapan özne, yapılan işten etkileniyorsa fiil dönüşlüdür. Bu cümlede "süslenme" işini yapan "çocuk"tur ve aynı zamanda bu işten etkilenen de "çocuk"tur. Özne işi kendi üzerinde yaptığı için fiil dönüşlüdür.
- ➡️ 2. Adım - Geçişlilik: "Süslendi" fiili nesne alamaz. "Neyi süslendi?" veya "Kimi süslendi?" soruları anlamsızdır. Bu nedenle fiil geçişsizdir. (Not: "Süsle-" fiili aslında geçişlidir ama "-n" dönüşlülük eki aldığında geçişsiz olur).
✅ Sonuç: Fiil Dönüşlü - Geçişsiz olduğu için doğru cevap B seçeneğidir.
