Soru:
2019 TYT'de çıkmış aşağıdaki soruyu çözünüz:
"Bu küçük kasaba, yıllar içinde büyük bir şehre (dönüştü)."
Yukarıdaki cümlede parantez içinde verilen fiilin çatı özelliği aşağıdakilerden hangisidir?
- A) Etken - Geçişli
- B) Edilgen - Geçişli
- C) Etken - Geçişsiz
- D) Edilgen - Geçişsiz
- E) Dönüşlü - Geçişli
Çözüm:
💡 Fiilde çatı analizini adım adım yapalım:
- ➡️ 1. Adım - Özne-Yüklem İlişkisi (Etken/Edilgen): Fiilin bildirdiği işi öznenin kendisi yapıyorsa fiil etken, başkası tarafından yapılıyorsa edilgendir. Cümlede "dönüştü" fiilini gerçekleştiren özne "Bu küçük kasaba"dır. İşi yapan belli olduğu için fiil etkendir.
- ➡️ 2. Adım - Nesne-Yüklem İlişkisi (Geçişli/Geçişsiz): Fiil nesne alabiliyorsa geçişli, nesne alamıyorsa geçişsizdir. "Dönüştü" fiiline "neyi, kimi" sorularını sorduğumuzda anlamlı bir cevap alamayız. Fiil nesne almamıştır, bu nedenle geçişsizdir.
✅ Sonuç: Fiil Etken - Geçişsiz olduğu için doğru cevap C seçeneğidir.
