Soru:
"Bu eski ev, yılların yükünü taşıyordu." cümlesindeki fiilin çatı özelliği aşağıdakilerden hangisidir?
- A) Etken - Geçişli
- B) Edilgen - Geçişli
- C) Etken - Geçişsiz
- D) Edilgen - Geçişsiz
- E) Dönüşlü - Geçişsiz
Çözüm:
💡 Çatı analizi yaparken önce fiilin özne-yüklem ilişkisine (etken/edilgen/dönüşlü/işteş), sonra nesne-yüklem ilişkisine (geçişli/geçişsiz) bakılır.
- ➡️ 1. Adım (Özne-Yüklem): Yüklem "taşıyordu" fiilidir. "Ev taşıyordu." Özne (ev), fiilde belirtilen işi bizzat kendisi yapmaktadır. Bu yüzden fiil etken çatılıdır. Edilgen olsaydı fiil "-l" veya "-n" ekini alır ve "taşınıyordu" olurdu.
- ➡️ 2. Adım (Nesne-Yüklem): "Taşıyordu" fiiline "neyi taşıyordu?" sorusunu soruyoruz. Cevap: "yılların yükünü". Cümlede belirtili nesne olduğu için fiil geçişlidir.
✅ Sonuç olarak, fiil hem etken hem de geçişlidir. Doğru cevap A seçeneğidir.
