Soru:
Bir disakkarit olan sakkaroz (çay şekeri) sulu ortamda asit katalizörlüğünde hidroliz ediliyor. Hidroliz sonucu oluşan ürünlerin indirgeme özelliği ile ilgili ne söylenebilir? Neden?
Çözüm:
💡 İndirgeme özelliğini belirleyen, şeker molekülündeki serbest veya potansiyel aldehit/keton grubunun varlığıdır.
- ➡️ Birinci adım: Sakkaroz, bir α-D-glukoz ve bir β-D-fruktoz molekülünün, her iki monosakkaritin de anomerik karbonları (glikoz C1 ve fruktoz C2) arasında bağlanmasıyla oluşur.
- ➡️ İkinci adım: Bu bağlanma şekli (α-1,2-glikozit bağı), her iki monosakkaritin de indirgeyici uçlarını bağa dahil eder. Bu nedenle sakkaroz indirgeme özelliği göstermez.
- ➡️ Üçüncü adım: Hidroliz ile bu bağ kopar ve serbest kalan glikoz ve fruktoz moleküllerinin anomerik karbonları artık serbest hale gelir.
- ➡️ Dördüncü adım: Serbest glikoz, aldehit grubunu; serbest fruktoz ise keton grubunu (veya enolizasyon ile aldehit grubuna dönüşebilme potansiyelini) taşır. Bu da her iki ürünün de indirgeme özelliği göstermesine neden olur.
✅ Sonuç: Sakkarozun kendisi indirgeyici değilken, hidroliz ürünleri olan glikoz ve fruktoz indirgeme özelliği gösterir.
