Soru:
Bir öğretmen, öğrencilerine şu iki önermeyi verir:
- Tüm insanlar ölümlüdür.
- Sokrates bir insandır.
- Öyleyse, Sokrates ölümlüdür.
Bu akıl yürütme için geçerlilik ve tutarlılık kavramlarını değerlendiriniz.
Çözüm:
💡 Bu bir tümdengelimli argümandır. Geçerlilik, argümanın yapısı ile; tutarlılık ise önermelerin bir arada doğru olma olasılığı ile ilgilidir.
- ➡️ Geçerlilik Analizi: Bu argümanın formu şudur: Tüm A'lar B'dir. C bir A'dır. Öyleyse C bir B'dir. Bu, geçerli bir akıl yürütme formudur. Öncüller doğru kabul edildiğinde, sonucun yanlış olması imkansızdır. Bu nedenle argüman geçerlidir.
- ➡️ Tutarlılık Analizi: Üç önerme (iki öncül ve bir sonuç) ele alındığında, hepsinin aynı anda doğru olmasında hiçbir mantıksal çelişki yoktur. Hatta bu önermeler genel kabul görmüş, doğru kabul edilen önermelerdir. Bu nedenle önermeler kümesi tutarlıdır.
✅ Sonuç: Bu argüman hem geçerli hem de önermeleri tutarlıdır. Geçerlilik, çıkarımın yapısının sağlam olmasından; tutarlılık ise ifadelerin hepsinin bir arada doğru olabilmesinden kaynaklanır.
