Soru:
Aşağıda 3. periyotta bulunan bazı elementlere ait ardışık iyonlaşma enerjilerinin (kJ/mol) logaritmik değerleri verilmiştir. Hangi grafik alüminyum (Al, Z=13) elementine aittir?
- Grafik A: 1. IE: ~6.0, 2. IE: ~6.2, 3. IE: ~9.5, 4. IE: ~10.0
- Grafik B: 1. IE: ~6.0, 2. IE: ~6.2, 3. IE: ~6.5, 4. IE: ~9.5
- Grafik C: 1. IE: ~6.0, 2. IE: ~9.5, 3. IE: ~10.0, 4. IE: ~10.2
Çözüm:
💡 Alüminyumun (₁₃Al) elektron dağılımı: 1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p¹ şeklindedir. Bu element için "üç aşağı beş yukarı" kuralını uygulayalım.
- ➡️ 1. Adım: Alüminyum 3A grubu elementidir. Değerlik elektronu 3'tür (3s² 3p¹).
- ➡️ 2. Adım: Bu elementten ilk 3 elektron (3 değerlik elektronu) koparılırken iyonlaşma enerjisi kademeli olarak artar. Ancak 4. elektron, kararlı soy gaz konfigürasyonu olan Ne çekirdeğinden (1s² 2s² 2p⁶) koparılacağı için iyonlaşma enerjisinde ani ve büyük bir sıçrama gözlenir.
- ➡️ 3. Adım: Grafiklere bakalım. Grafik A'da 3. IE'de sıçrama var, bu 2A grubu (Mg) olabilir. Grafik B'de 1., 2. ve 3. IE'ler birbirine yakın, 4. IE'de büyük sıçrama var. Bu, 3 değerlik elektronu olan bir elemente (3A grubu) uyar. Grafik C'de ise 1. IE'den hemen sonra sıçrama var, bu 1A grubu (Na) olabilir.
✅ Sonuç: 4. iyonlaşma enerjisinde büyük sıçrama gösteren Grafik B alüminyum elementine aittir.
